We hebben allemaal wel eens moeten leren voor een toets. Of we hebben kinderen op de middelbare school die lesstof moeten leren. De ene keer lukt dat beter dan de andere keer. Hoe kan dat makkelijker en leuker dan dat eindeloze stampen? Op school of een opleiding wordt het huiswerk om lesstof te leren opgegeven. Vaak wordt er weinig aandacht besteed aan hoe dat leren het beste en het makkelijkst gedaan kan worden. Soms is het ploeteren met weinig resultaat. Er zijn echter ook mensen die onwaarschijnlijk veel dingen kunnen onthouden in een magisch korte tijd: geheugenkampioenen.

Geheugenkampioenen, wereldrecords

Er worden regelmatig wereldkampioenschappen ‘wie kan het meeste onthouden’ gehouden. En daar worden voor ons bijzondere prestaties neergezet. Neem bijvoorbeeld de Engelse Katie Kermode. Zij heeft op dit moment het wereldrecord ‘onthouden van de meeste woorden’ in handen: zij onthoudt 318 woorden in slechts 15 minuten. Ook het wereldrecord ‘onthouden van namen en gezichten’ is van haar. En voor het onthouden van historische data is het wereldrecord door Prateek Yadav gezet op 139 data binnen 5 minuten. Wel handig, als je dat kunt, voor het leren van je geschiedenisproefwerk.

Veel mensen denken dat deze geheugenkampioenen over een heel bijzonder talent of een ander soort hersenen beschikken dan wij. Of dat ze over een heel hoge intelligentie beschikken. Niets is minder waar! Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat hun hersenen hetzelfde zijn en net zo werken als de hersenen van ieder ander. Daarnaast is hun intelligentie weliswaar aan de bovenkant van het gemiddelde, maar zijn zij meestal niet (hoog)begaafd. Natuurlijk presteren zij wel veel beter op testen van het werkgeheugen en het langetermijngeheugen. Hoe doen ze dat?

Geheugen strategieën en oefening

Wat geheugenkampioenen onderscheidt van anderen is de manier waarop zij dingen opslaan in hun geheugen en dat zij zich erin trainen. De meeste geheugenkampioenen gebruiken de ‘Roman Loci’ techniek. Deze techniek wordt toegeschreven aan een Griekse dichter (Simonides van Ceos) die beschrijft dat hij wandelingen gebruikt om dingen die hij wil onthouden te visualiseren op bepaalde punten langs de route. Bij het terughalen van wat hij wil onthouden loopt hij in gedachten langs de route en ‘ziet’ daar als het ware de dingen die hij wil onthouden. Hoe kun je deze en andere technieken gebruiken voor het leren voor een toets?

Sleutels tot onthouden van lesstof en studeren

Belangrijke sleutels om lesstof makkelijker te onthouden zijn allereerst aandacht en concentratie. Door bijvoorbeeld een uittreksel op een andere manier op te schrijven kan iemand heel geconcentreerd raken. Ook geen muziek, of juist welbepaalde muziek zachtjes op de achtergrond, kan de concentratie vergroten. Dit kan per persoon verschillend werken. Hiernaast is het leren in korte, regelmatige periodes van bijvoorbeeld 1 of 2 uur veel effectiever dan hele dagen non-stop boven de boeken te zitten. Lesstof dieper verwerken door er tekeningen bij te maken werkt vaak goed en makkelijk. Dit werkt nog beter als de lesstof ook georganiseerd wordt, rond thema’s, bijvoorbeeld. Bij het ophalen van het geleerde kan het in gedachten teruggaan naar de context (wat was er nog meer op het moment dat dit geleerd werd?) ervoor zorgen dat dingen weer te binnen schieten. Door te tekenen, lesstof bewust te organiseren in thema’s en in gedachten teruggaan naar de context worden associaties ingezet om het geheugen te versterken. Het aanleren en oefenen van deze strategieën zorgen er meestal voor dat iedereen zich beter dingen (ook lesstof van school) kan herinneren.

Kortom: studeren kun je leren. Door strategieën in te zetten wordt leren makkelijker. Voor iedereen.

Geïnteresseerd in de training Leren leren: studievaardigheden? Leren leren