Primair denkproces

Baby’s worden geboren met een dominante rechter hersenhelft. Ze gebruiken (nog) geen taal om zich te uiten. Met het bewegen van hun armpjes en beentjes verkennen ze de wereld om hen heen. Met geluiden (huilen) laten ze weten wanneer ze iets nodig hebben, zoals eten en drinken. Hun hele doen en laten is erop gericht om hun behoeften te (laten) vervullen. Deze fase wordt het primaire denkproces genoemd. Alle babies zijn beelddenkers, visueel ingesteld.

Secundair denkproces

Op latere leeftijd leert de peuter praten en in woorden te denken. Dit gebeurt rond het 3de, 4de levensjaar. Taal krijgt steeds meer de overhand en de peuter leert rationaliseren. Die fase noemen wij het secundaire denkproces. Het taaldenken wordt aangeleerd.

Een kleine groep (zo’n vijf tot tien procent) blijft te veel in beelden denken. Wij zien dat de rechterhersenhelft dominant blijft en dat de linkerhersenhelft kan (het hoeft niet) achterblijven. Als de linker hersenhelft achterblijft, kan dat leerproblemen opleveren. Een groot onderzoek van Prof. dr. Jaap Murre (Universiteit van Amsterdam in 2010 heeft aangetoond dat 60% van de mensen een voorkeur houdt voor het visueel-ruimtelijk leren, ofwel het beelddenken.

Veel hoogbegaafde mensen denken in beelden én zijn wel goed in zowel taal als rekenen.

De rechter hersenhelft

De rechter hersenhelft is de plaats waar de verbeelding plaatsvindt en waar de aandacht in beide hersenhelften geregeld wordt. Daar vinden zien en ervaren plaats. De rechter hersenhelft overziet het geheel. Daar vindt het begrijpen van rekenen plaats evenals de aanleg voor of affiniteit met muziek en ritme. Dat is ook de plek voor het verkrijgen van ruimtelijk inzicht, de mogelijkheid tot dagdromen en het ervaren van kleuren. Hier zetelt de intuïtie.

De linker hersenhelft

De linker hersenhelft is dominant voor alles wat met taal te maken heeft bij de meeste rechtshandige mensen. (Bij linkshandige mensen is dat de rechter hersenhelft). Daar worden woorden gevormd en vindt snelle woordherinnering plaats. In deze helft van onze hersenen worden details opgeslagen en kan er geanalyseerd worden. Hier vindt ook het automatiseren van de tafels plaats, krijgen planning en organisatie hun plek en beklijft het gevoel voor tijd en getallen. Dit is de plaats waar de logica zetelt.

Lees hier de blog over hoe we weten dat taal in de linker hersenhelft zit.

De linker hersenhelft verwerkt de tekst. De rechter hersenhelft verwerkt de context.

Een mooi voorbeeld van hoe dit werkt is Sanne Hans, alias miss Montreal, een zangeres die stottert als zij spreekt (linker hersenhelft), maar toch vloeiend en prachtig kan zingen (rechter hersenhelft).

Links:

• Verbaal – taal
• Analytisch – ratio, logica
• Letterlijk (kan niet ‘tussen de regels lezen’)
• Lineair – stap voor stap, in volgorde
• Wiskundig

Rechts:

• Non-verbaal – beelden
• Holistisch (ziet problemen in zijn geheel, herkent gezichten)
• Ruimtelijk – incl. plaatsbepaling en ruimtelijke verhoudingen, legpuzzels, de weg vinden
• Muzikaal – metaforen en beeldspraak
• Verbeeldingskracht – fantaseren. Vraagt: wat gebeurt er als..?
• Artistiek – tekenen, schilderen, beeldhouwen
• Emotioneel – in feite in het limbisch systeem, maar de rechterhelft staat ermee in contact
• Seksueel
• Spiritueel – religie
• Dromen